'Geschiedenispop' zegt het Nederlands Dagblad
Een bezoek aan Ieper doet iets met je. Het confronteert je met de Eerste Wereldoorlog en de waanzin van oorlog in het algemeen. Ieper is het stadje in het zuidwesten van Vlaanderen dat in de Eerste Wereldoorlog vier veldslagen doorstond. Het kostte wel een half miljoen soldaten het leven, maar het lukte de Duitsers niet het stadje in te nemen. Ieper hield stand en de prijs daarvoor was een onwaarschijnlijk hoog dodental en een verwoeste stad.
Toen Sjoerd Bin voor de eerste keer Ieper bezocht raakte hij meteen gegrepen door deze geschiedenis en de atmosfeer, waarin nog steeds sporen van geweld, zinloosheid en leed huist. Het inspireerde hem tot het schrijven van liedjes. Na twee jaar had hij genoeg liedjes geschreven om een album te vullen. Er moest alleen nog maar muziek onder gezet worden. Daarbij hielp zijn jongere broer Floris. In de herfst van 2014 kwam dan Brieven (Liederen Over De Oorlog Van 14-18) uit van de Gebroeders Bin, een album uitgegeven in eigen beheer.
De liedjes zijn gebaseerd op persoonlijke verhalen uit dagboeken of - een vertelniveau verder weg - een roman gebaseerd op zulke dagboeken, zoals Oorlog en terpentijn van Stefan Hermans inspireerde tot het liedje Loopgraven. Dat lied is meteen exemplarisch voor het hele album. Het is een verhalend lied en qua vorm en tekst bevindt het zich in het overgangsgebied tussen lied en gedicht. Iets dergelijks kun je ook zeggen over het zingen van de gebroeders Bin; dat zit tussen zingen en voordragen in. Maar mooie stemmen zijn het, mooi en zuiver.
De begeleiding is rijk in haar soberheid. Beide broers spelen gitaar en banjo. De aanvullingen door cello en strijkers geven de muziek een extra dramatische laag. Die cello wordt met veel gevoel bespeeld door Mark van Rhijn.
Een vraaggesprek:
Wie schreef de muziek en waarom hebben jullie voor deze muziekinstrumenten gekozen?
Het gebruik van akoestische instrumenten schept een heldere klank en eenheid in de instrumenten. Je kunt horen dat alles akoestisch is opgenomen. Kwestie van smaak? Dat ook. Maar we vonden het ook bij het onderwerp passen. Wij hebben alle muziek zelf geschreven. Ook de meeste cellopartijen. Tijdens het opnemen heeft Pim van de Werken, de producer van het album, een grote rol gespeeld in het afmaken van de liedjes. Hij heeft ervoor gezorgd dat alles één werd. Er is in de studio dus ook nog veel geïmproviseerd en ontstaan.
Hoe is jullie rolverdeling verder?
We maken al heel ons leven muziek samen. We beïnvloeden en inspireren elkaar. Daarnaast spelen we allebei gitaar en banjo en zingen we allebei (Sjoerd doet de eerste stem en Floris de tweede). Tijdens een grotere show spelen Mark van Rhijn (cello), Jeanine Melis (viool) en Roderik Bin (toetsen en eveneens een broeder) mee.
Waar hebben jullie die persoonlijke verhalen 'gevonden'?
Die persoonlijke verhalen hebben we op verschillende plekken gevonden. Soms ontdekte Sjoerd, hij schreef de teksten, een verhaal tijdens een van de bezoeken aan de Vlaamse velden rond Ieper, soms uit een later geschreven boek of een dagboek en ook een keer een letterlijk getuigenis van een dochter die ons het verhaal heeft verteld over haar vader. Dat liedje heeft het album niet gehaald maar gaat zeker nog uitgebracht worden.
Hebben jullie nog een ander doel dan een stukje geschiedenis vertellen over de Eerste Wereldoorlog?
Er zit een boodschap in ons verhaal. Namelijk dat wij zien dat er echt kwaad zit in de mens en dat we er meer naar moeten streven om in liefde met elkaar te leven. We moeten het ons meer aantrekken. Wij zijn gelovig opgevoed en zijn dat nog steeds. Dan leer je dat er kwaad in de mens zit en we zien het ook echt in de praktijk: we roepen al zo lang dat we vrede willen. Ook tijdens WO1 werd er geroepen dat het de laatste oorlog zou zijn en dat er wereldvrede zou komen. Dat is nooit gelukt. En omdat dat niet lukt kun je zien dat er kwaad zit in de mens dat niet op te lossen is. Toen wij tijdens de albumpresentatie over de allereerste bombardementen vanuit de lucht (‘Vliegmachine’ en ‘Leidekker met zijn vrouw en kind’ ) zongen, waren er net F16's vanuit Nederland opgestegen om doelen van IS te bombarderen. Vrede is enkel vastgelegd in de wetten die noodzakelijk zijn om de vrede enigszins te bewaren. En ook al is de 'echte' oorlog op dit moment ver van ons Nederlandse bed, ook in Nederland is er ‘oorlog’: onlangs gingen volwassen mensen met elkaar op de vuist vanwege de, vergeleken met de huidige oorlogen onbenullige, discussie over Zwart Piet. En wat te denken van voetbalrellen? Dat is ook oorlog! Haat zaaien en geweld gebruiken omdat iemand anders denkt. Leren van onze geschiedenis doen we bitter weinig.
Het album heeft qua sfeer enige gelijkenis met albums van Broeder Dieleman. Is hier sprake van een Zeeuws geluid?
Na de opnames van het album hoorden we van verschillende mensen dat er een wat Zeeuws accent lag in de uitspraak van Sjoerd. Dat was onbewust. Maar dat kan wellicht een stukje van die sfeer met zich mee brengen. Broeder Dieleman zingt soms ook vanuit geschiedenisverhalen en over de streek waar hij is opgegroeid. Wij zingen ook over onze eigen streek, Zeeland of net over de grens met België. Daarnaast zit er in de muziek van beiden een religieus tintje.
Kunnen jullie je voorstellen dat jullie een dergelijk album voor de Tweede Wereldoorlog zouden maken?
Dat kunnen we ons zeker voorstellen en die gedachte spookt ook wel eens door ons hoofd. Het album over de Eerste Wereldoorlog is echter wel iets wat vanzelf ontstaan is. Als we nu van te voren gaan bedenken dat we een album gaan maken over WO2 wordt het misschien te gezocht of projectmatig. Aan de andere kant is het het zeker waard. We vinden het mooi om op deze manier een soort 'monument' over de geschiedenis te maken en op deze wijze te herdenken.
[19 december 2014]