Uien bakken
Als een compact wielerpeloton belanden de gesneden uitjes in de koekenpan. De plotselinge aanraking met de hete olie veroorzaakt een zacht sissend geluid. Fijne gasbelletjes omsingelen de individuele uisnippers. Ze lijken op drenkelingen rondom wrakhout. Een ogenblik later stijgt de baklucht op en verspreid het aroma zich door de kamer. Het duurt dan nog maar een kleine minuut voordat de geur het bewustzijn heeft geraakt van een gezinslid. 'Wat gaan we eten?' klinkt het ergens vanuit een luie stoel. Dan weet je dat je goed bezig bent.
In een schaars moment van verzuchting vraag ik mij wel eens af waarom ik sommige nuttige vaardigheden niet op school heb geleerd: opvoeden, schoonmaken, koken. Daartegenover staan vaardigheden die de docenten mij geduldig hebben bijgebracht maar waar ik in de praktijk geen bal aan heb. Het berekenen van een logaritme uit een getal bijvoorbeeld helpt mij niet bij het bestieren van het huishouden of het schrijven van een webtekst.
Het bakken van uien is natuurlijk een eitje. Maar als het mislukt zit je met de gebakken peren. Je doet een paar lepels olie in een pan op het vuur en je wacht tot de olie de juiste temperatuur heeft bereikt. Dat bedoel ik: wat is de juiste temperatuur? Voelen met een wijsvinger? Kwestie van ervaring, dat leer je niet op school.
Sommigen zeggen dat ik lekker kan koken. Ze kunnen zo veel zeggen, maar laat ze niet beweren dat ik talent heb. Ik ben een mechanische kok: geef mij het recept en ik bereid de maaltijd. Dat is nauwelijks een verdienste te noemen, eerder een kwestie van volgzaam gedrag.
Mijn broertje is het tegenovergestelde, hij kookt op gevoel. Soms laat zijn gevoel hem in de steek - niemand is volmaakt - maar meestal zit het wel snor. Mijn moeder is natuurlijk wereldkampioen koken. Zij beschikt over de juiste capaciteiten: talent, gevoel en volgzaam gedrag. Niets daarvan geleerd op school.
Als de uien onmiddellijk bruin worden dan weet je dat de olie te warm is. Blijft een sissend geluid uit, dan ben je ongeduldig en deed je de uien te snel in de pan. De juiste temperatuur, daar gaat het om.
Uien bakken, hartstikke simpel. Maar je moet het wel kunnen.
[15 mei 2009]